Zamość. Podczas wojny pomagała Żydom. Odebrała medal za zasługi

- Dziękuję pani w imieniu swoim i wszystkich pokoleń Polaków. Możemy się od pani uczyć postawy, heroizmu, bohaterstwa, miłosierdzia, troski o drugiego człowieka - powiedziała podczas uroczystości Agata Grula, dyrektor Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie..

Pani Halina urodziła się w Izbicy, gdzie jej rodzina miała młyn i gospodarstwo niedaleko dworca kolejowego. W czasie okupacji Izbica było gettem przejściowym. Transporty rodzin żydowskich przyjeżdżały tu pociągami nie tylko z Zamościa, ale Warszawy, Łodzi, a później z Francji i Niemiec.

Jej rodzina udzieliła schronienia sąsiadowi, Hananowi Lipszycowi. - W 1942 roku kiedy Niemcy po raz ostatni robili ogromny transport z Izbicy, wyłapywali Żydów przeszukując wszystkie domy. Zagonili ich później na łąkę koło stacji, a później w oczekiwaniu na transport zamknęli wszystkich w kinie. Zwłaszcza w nocy słychać było stamtąd okropne krzyki i jęki – wspomina kobieta. - Jakimś cudem kilkunastoletniemu wówczas Hananowi udało się uciec przez założone drutem kolczastym okno.

Tej samej nocy Hanan zakradł się pod drzwi rodziny Babiarz (pani Halina nazwisko Błaszczyk przyjęła o mężu dop. red.), zapukał do ich drzwi i poprosił o pomoc. Chłopak był zmarznięty, głodny, zapłakany, brudny i przemoknięty.

- Schowaliśmy go w lochu, gdzie trzymaliśmy warzywa. Znajdował się koło składu drzewa obok domu. Tam pod kluczem przesiedział zimę, a na wiosnę postanowił zrobić sobie kryjówkę w składzie drzewa. Wtedy ktoś go zauważył i wydał. Niemcy przyszli do naszego domu, postawili pod ścianę i zrobili przeszukanie, ale chłopaka nie znaleźli. Wzięli ojca na przesłuchanie, okropnie pobili i wybili zęby. Hananowi znów cudem udało się uciec – relacjonuje kobieta.

Dzięki poświęceniu i bohaterstwu rodziny Błaszczyków, Hanan Lipszyc przeżył wojnę. W 1985 roku za swoją godną najwyższego podziwu postawę pani Halina otrzymała Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. 

Losy Lipszyca i innych Żydów z Izbicy o których opowiada bohaterka zostały zarejestrowane przez Ośrodek Brama Grodzka Teatr NN w programie Świadek Historii Mówionej. Pani Halina niejednokrotnie opowiadała o wojennych czasach, w których przyszło jej żyć jako nastoletniej dziewczynie m.in. podczas spotkań z młodymi ludźmi.

Order Odrodzenia Polski został ustanowiony w 1921 r. Nadawany jest za wybitne zasługi położone w służbie państwu i społeczeństwu. 90-latka została wyróżniona za bohaterską postawę, niezwykłą odwagę i wybitne zasługi w obronie godności, człowieczeństwa i praw ludzkich.