Morfologia ratuje życie! Badanie pomaga wykryć nowotwór krwi, ale jest zaniedbywane. Dlaczego nie warto czekać na objawy choroby?

Na nowotwory krwi choruje w Polsce ok. 150 tysięcy osób, a co roku choroba diagnozowana jest u przeszło 6 tysięcy nowych pacjentów – podaje Instytut Hematologii i Transfuzjologii. Choć najczęściej dotyczą osób w wieku 50-79 lat, zapadają na nie też najmłodsi. Najczęściej cierpią na białaczki, które stanowią aż 26 proc. nowotworów dziecięcych, te z kolei dotykają co roku nawet 1,2 tys. wszystkich osób do 17. roku życia.

Według Krajowego Rejestru Nowotworów (KRN) na przestrzeni ostatnich trzech dekad zachorowalność na nowotwory układu krwiotwórczego i chłonnego wzrosła aż dwukrotnie, choć w tym czasie znacznie poprawiły się metody diagnostyki i terapii.

Nowotwory krwi, w tym przewlekła i ostra białaczka szpikowa oraz limfocytowa, mielofibroza i chłoniaki – Hodgkina (ziarnica złośliwa), nieziarnicze czy szpiczak mnogi (plazmocytowy), mają w sumie aż 130 typów i podtypów. Jak podaje WHO, odpowiadają za ok. 7 procent wszystkich zgonów na nowotwory.

Choroba nowotworowa dotyczy przy tym 1 na 6 osób na świecie i należy do głównych przyczyn globalnej śmiertelności. Diagnozę o niej słyszy co 30 sekund jedna osoba na świecie.

Tymczasem wykrycie nowotworu krwi jest możliwe dzięki badaniu, które zna każdy z nas – to morfologia krwi obwodowej. Wiedza Polaków na jej temat jest jednak niewystarczająca, co pokazały wyniki badania ARC Rynek i Opinia.

Na przykład tego, że wykonanie morfologii krwi jest pomocne przy wykrywaniu białaczki, świadoma była tylko co 5. zapytana osoba w tematycznym badaniu (19 proc.). W rzeczywistości na jej podstawie diagnozuje się 40 proc. przypadków przewlekłej białaczki szpikowej, a to tylko jedna z chorób.

Jednocześnie co drugi respondent (52 proc.) uważał błędnie, że morfologia krwi stanowi obowiązkowy element okresowych badań medycyny pracy. Tak było ponad ćwierć wieku temu, a od 1996 roku nie dotyczy to wszystkich pracowników. I chociaż 83 proc. ankietowanych wiedziało, że badanie trzeba wykonywać raz w roku, prawie połowa z nich (43 procent) robiła to rzadziej.

Niska świadomość nowotworów krwi w społeczeństwie wymaga działań. Jak co roku podejmują twórcy kampanii edukacyjnej „Masz to we krwi”, poświęconej chorobom krwi i szpiku, w tym właśnie nowotworom hematologicznym. Z okazji Światowego Dnia Walki z Nowotworami Krwi, który przypada na 28 maja, eksperci polecają na stronie kampanii specjalną aplikację, z której funkcji można wygodnie skorzystać w internecie.

BloodLab jest aplikacją stworzoną z udziałem polskich lekarzy, która interpretuje wyniki badań laboratoryjnych w oparciu o odchylenia ich wartości w porównaniu z innymi parametrami krwi oraz normami dla płci czy wieku danej osoby. Wystarczy załączyć i przesłać plik z wynikami badania. W efekcie otrzymujemy opis nieprawidłowości i informacje na temat wskazanych konsultacji z lekarzem danej specjalizacji.

Morfologię można wykonać bezpłatnie na NFZ ze skierowaniem od lekarza pierwszego kontaktu. Koszt podstawowej wersji badania, które można wykonać odpłatnie w placówkach państwowych i prywatnych, nie jest wysoki, bo w zależności od miasta wynosi od kilkunastu do dwudziestu złotych.

Nowotwory krwi i szpiku kostnego nie wywołują objawów, na podstawie których można by je rozpoznać. Często też pojawiają się w zaawansowanym stadium choroby, gdy są już trudne do leczenia.

Do pierwszych objawów choroby krwi lub szpiku należą: zmęczenie, utrata wagi, pocenie się w nocy, a także stany podgorączkowe lub gorączka. Mogą więc sprawiać, że przypisujemy je przemęczeniu albo infekcji, a nawet procesom starzenia się. Jeśli jednak nie ma wyraźnego powodu ich występowania, trzeba poszukać przyczyny właśnie w wynikach badań krwi.

Morfologię krwi obwodowej warto jednak kontrolować regularnie co zalecane 12 miesięcy zamiast w robić to w dorywczy sposób. Umożliwi to lekarzowi porównywanie wyników z kolejnych lat i prześledzenie zmian zachodzących w organizmie, a przede wszystkim wykrycie niepokojących zaburzeń na jak najwcześniejszym etapie.

Źródło: Odpowiedź Masz we Krwi