Zamość funkcjonujący bez zużycia energii? Politechnika Lubelska prowadzi specjalny projekt

Naukowcy z czterech krajów pracują nad nowoczesnymi metodami poprawy efektywności energetycznej historycznych dzielnic w Zamościu, Karlovcu i Palmanovie. Skąd wybór takich miejsc? Miasta są niezwykle cenne (Zamość i Palmanova trafiły na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO) mają bogatą historię i architekturę, ale też jeden problem – stare kamienice ciężko jest ogrzać.

Kierownik projektu prof. Bogusław Szmygin z Katedry Konserwacji Zabytków Politechniki Lubelskiej zauważa, że w Europie Środkowej ponad 80% energii zużywanej w budynkach mieszkalnych przeznaczanej jest na ogrzewanie.

– Historyczne centra zabytkowych miast stanowią szczególne wyzwanie. Budynki historyczne mają niewspółczesne parametry i w konsekwencji często w pomieszczeniach nie jest osiągalny komfort cieplny na odpowiednim poziomie. Dlatego też, w celu ochrony środowiska i zapewnienia odpowiedniego standardu użytkowania, konieczna jest termomodernizacja historycznych budynków mieszkalnych – przekonuje naukowiec.

Badacze obecnie pracują nad stworzeniem cyfrowych map zabytkowych centrów. Taka mapa powstała już dla Zamościa.

– Wykorzystaliśmy dwa tysiące zdjęć wykonanych z drona oraz 45 skanów. Intensywne obliczenia trwały 5 dni – mówi dr inż. arch. Kamila Boguszewska z Katedry Konserwacji Zabytków.

Kolejnym zadaniem przed jakim stają naukowcy to zebranie, analiza i interpretacja danych oraz dostosowanie spójnych planów działania do zróżnicowanych warunków klimatycznych i prawnych.

Została już wybrana metoda poprawy efektywności cieplnej. Zamość postawił na ocieplenie ścian, a poligonem doświadczalnym będzie oficyna Pałacu Zamojskich. Natomiast Palmanova i Karlovac zdecydowali się na fotowoltaikę.

– Zastosujemy płyty z różnych materiałów. Następnie dokonamy pomiarów i ocenimy, które dają najlepsze efekty, czyli pozwalają najbardziej zmniejszyć zużycie energii – zapowiada dr inż. arch. Kamila Boguszewska.

Zastosowane rozwiązania, które okażą się skuteczne zostaną zebrane i opisane. Na podstawie badań będą opracowane plany działania dla podobnych zabytkowych centrów. Cyfrowe plany mają być dostępne dla urzędników i zarządców nieruchomości.

W projekcie biorą udział badacze z: Politechniki Lubelskiej, Energy Institute Hrvoje Požar w Chorwacji (lider projektu), Stendal University of Applied Sciences w Niemczech oraz Energy Management Agency of Friuli Venezia Giulia we Włoszech

„Zero energy buildings for zero Energy neighbourhoods” to międzynarodowy projekt realizowany w ramach programu Interreg Europa Centralna. Trwa 3 lata do czerwca 2026 r. Jego budżet ponad 2 mln euro.

Kiedy uda się wybrać najbardziej optymalną metodę, która zmniejszy zużycie energii, czy miasto postanowi zrealizować projekt badaczy?

- Miasto oczywiście byłoby skłonne zrealizować działanie na większą skalę, dlatego jesteśmy partnerem w tym projekcie. Natomiast jest to kwestia środków, ponieważ zazwyczaj jest tak, że materiały dostosowane do zabytków są znacznie droższe niż standardowe - zapowiada Tomasz Kossowski, Dyrektor Wydziału Rozwoju Miasta i Funduszy Zewnętrznych w Zamościu.