Zamość: Sprawa Stepana Bandery (film)

Kwestia honorowego obywatelstwa dla Bandery poruszona została w styczniu na IV Sesji Rady Miejskiej Zamościa. W tej sprawie zaprotestował wtedy Arkadiusz Łygas, działacz prawicowy i mieszkaniec Zamościa . Łygas podkreślał wtedy, że Bandera ma na rękach krew Polaków, Żydów i Ukraińców. Na specjalnym posiedzeniu w tej sprawie zebrała się też później Komisja Oświaty Rady Miasta. Wtedy działania Łygasa zaczęło wspierać Stowarzyszenie Upamiętnienia Polaków Pomordowanych na Wołyniu. Do Rady Miasta trafiły dwa pisma z prośbą o reakcję na gloryfikację Bandery w Żółkwi: o Arkadiusza Łygasa i od Stowarzyszenia.
Ostatecznie, na poniedziałkowej sesji na ręce radnych powędrowały dwie propozycje rezolucji w tej sprawie, które miałyby być skierowane do deputowanych Żółkwi. Pierwsze pismo zaproponował Arkadiusz Łygas a podpisy pod nim złożyli także członkowie Stowarzyszenia „Wołyniaków”:
- Rada Miasta Zamość wraca się z APELEM do deputowanych miasta Żółkwi o podjęcie działań zmierzających do uchylenia swej uchwały – nadającej honorowe obywatelstwo Stepanowi Banderze. Będzie to znak przywrócenia współpracy między naszymi miastami, która w tej chwili stoi pod znakiem zapytania - czytamy w rezolucji.

- Musimy zaapelować do deputowanych z Żółkwi. Nie możemy godzić na nagradzanie honorowym obywatelstwem ludobójcy. Dlatego apeluję o przyjęcie rezolucji – przekonywał Łygas.

Głos w sprawie zabrała także Zofia Szwaj, przedstawicielka Stowarzyszenia Upamiętnienia Polaków Pomordowanych na Wołyniu, która będąc małą dziewczynką widziała na własne oczy mordy Polaków w Porycku – dokonane przez „banderowców”:
- Podpisaliśmy się pod rezolucją i prosimy o rozpatrzenie tej sprawy tak od serca. My nie kierujemy się nienawiścią. Wręcz przeciwnie, jeździmy do Żółkwi i chcemy, żeby nasze relacje z mieszkańcami tego miasta były normalne. Oparte na prawdzie – mówiła Zofia Szwal.

Drugie pismo w sprawie przygotowali radni PiS. Jest ono dokładnym odwzorowaniem rezolucji radnych z Krakowa, którzy przed rokiem mieli adekwatny do naszego problem – tyle, że w relacjach z Lwowem.

Mimo, że sprawa ciągnie się już od stycznia, w sprawie znów nie zapadły decyzje. Przewodniczący rady Miasta Zamość, Jan Matwiejczuk zaproponował, by nie podejmować pochopnych kroków i zastanowić się nad spotkaniem komisji historyków Polski i Żółkwii. Tak, by wypracować wspólne stanowisko. Radni chętnie na to przystali. Dalsze ustalenia zapadną na kolejnej Komisji Oświaty. Co na to wnioskodawcy?
- Wierzę, że nasza rezolucja zostanie podpisana. Stosunek Rady do tej sprawy powoli zmienia się na lepsze. Trzeba brać pod uwagę, że nie jesteśmy jedynym miastem które wystosowało tego typu pismo. Przed nami problem z Banderą miał już Kraków i Opole – mówi Arkadiusz Łygas.

Kim jest Stepan Bandera? To przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (utworzonej w 1929 roku), która pod jego rządami przybrała kształt jednostki terrorystycznej. Po jej rozłamie Bandera utworzył komórkę pod tą samą nazwą dodając do niej jedynie swoje nazwisko. Niedługo potem umieszczono go w niemieckim obozie koncentracyjnym. W tym czasie jednak armia OUP-B czyli UPA (Ukraińska Powstańcza Armia) dokonała brutalnych mordów na ludności polskiej Kresów Południowo-Wschodnich. Szacuje się, że zginęło 120 tysięcy osób. Bandera zginął w 1959 roku z rąk sowieckiego agenta. Ukraińskim nacjonalistom przewodził jednak do ostatnich swoich dni.
Obejrzyj rozmowę z Arkadiuszem Łygasem: